Willem Nicolaas Martinus van Nimwegen (1902-1979)

Wim van Nimwegen werd op 2 januari 1902 te Rotterdam geboren als zoon van Willem van Nimwegen (Zeist 1870 – Soest 1947, beroep onbekend) en Johanna Petronella Somon (Rotterdam 1875 – Rotterdam 1923). Zijn grootmoeder was Catharina Nimwegen die haar naam doorgaf, de verwekker van zijn vader is onbekend. De familie was rooms-katholiek. Wim had een vroeg gestorven oudere zuster, twee jongere zusters (waarvan één ook vroeg gestorven) en twee jongere broers Arie (geb. 1907) en Johannes Petrus (geb. 1909). Over de twee broers is niets nader bekend. De overblijvende zuster, Agatha Maria (geb. 1903) trouwde drie maanden na Wim met Henricus van Ginkel. Er zijn geen kinderen uit dit huwelijk bekend, noch de verdere geschiedenis van het echtpaar Van Ginkel.

Het lijkt erop dat Wim in ieder geval na zijn Rotterdamse periode niet of nauwelijks contact heeft gehad met leden van zijn eigen familie, hooguit met zijn getrouwde zus. Op 19 maart 1930 trouwde hij zelf met Elisabeth Dorothea Catharina (Bep) Verheul (Rotterdam 14 oktober 1908 – Rijssen in verzorgingstehuis ‘De Schutse’ 17 januari 2003), dochter van Johannes Theodorus Marinus (Amsterdam 22 december 1880 – Rijssen 11 maart 1947, spekslager) en Alida Susanna de Ridder (9 October 1886–1970). Bep had een jongere broer die in 1942 in Rangoon is gestorven, mogelijk na werk aan de Birmaspoorweg.

Over Wims opleiding is niets bekend. Het bleek ondoenlijk om alle middelbare scholen van Rotterdam na te zoeken op inschrijvingen of diploma’s. Mogelijk heeft hij een 5-jarige HBS bezocht, maar dit is speculatie. Dit geldt ook voor een eventuele vervolgopleiding. Recent is meer bekend geworden over zijn beroep. Er waren al Rotterdamse woonadressen uit de jaren dertig bekend, Heemraadssingel, later Statensingel – behoorlijk op stand. Op zijn in 1939 aangelegde persoonskaart wordt als beroep ‘kantoorbediende’ vermeld, later (tot zijn dood): ‘zonder’. Er is zonder succes in verschillende bedrijfsarchieven naar Van Nimwegen gezocht door onder meer de bankhistorici Ton de Graaf en Piet Geljon. Ook in het archief van de Holland-Amerikalijn duikt zijn naam niet op. Hoewel zijn naam ook niet voorkomt in het Financieel Adresboek lijkt Van Nimwegen op grond van herinneringen van J. Eertink, die ze had opgetekend na een gesprek met G. de Goeijen, gewerkt te hebben in het kantoor van de Twentsche Bank in Rotterdam. Daar zou bij het bombardement van Rotterdam een bomscherf in zijn rug terecht zijn gekomen. De Bank zou er later voor hebben gezorgd dat Van Nimwegen in Rijssen nog enig betaald werk kon doen.

 In 1941 blijken de Van Nimwegens verhuisd te zijn naar Rijssen in Overijssel. Waarschijnlijk zijn ze daar terechtgekomen op uitnodiging van jhr. P.J.M. Coenen, woonachtig op het landgoed Den Oosterhof, op grond waarvan is weer een raadsel. Ze zijn op een bezitting van de familie Coenen (er is nu een begraafplaats) in Rijssen gaan wonen na hun komst uit Rotterdam, vermoedelijk na omzwervingen via de Veluwe, waarover geen nadere gegevens bekend zijn. De migratie volgt op twee rampen. Op 15 april 1939 wordt een doodgeboren meisje in Rotterdam aangegeven. Op waarschijnlijk 14 mei 1940 wordt Wim getroffen door een granaatscherf, die een dwarslaesie en verlamming van het onderlichaam teweegbrengt.

Behalve de Coenens zijn, anders dan zijn eigen familie, Wims schoonouders in Rijssen van groot belang. Al in 1939 staat het huis Heemraadssingel 312b zowel op naam van W.N.M. van Nimwegen als op dat van J.T.M. Verheul, die rond die tijd te boek staat als ‘hofmeester’ (en dus bij een scheepvaartmaatschappij zal hebben gewerkt). Later blijken de schoonouders Verheul ook naar Rijssen te zijn verhuisd en zelfs bij de Van Nimwegens in te wonen. Op 25 november 1945 trekken ze in bij Wim en Bep aan de Enterstraat 176d, waar de laatsten op 16 oktober 1941 waren komen wonen – ter assistentie van de zwaar-invalide Wim? Na het overlijden van de schoonvader in 1947 is niet duidelijk waar de schoonmoeder gewoond heeft voor ze in 1970 overlijdt.

Misschien ook via jhr. Coenen komt Wim in aanraking met de familie Ter Horst. Dan blijkt hij in staat tot veel meer dan van een ‘kantoorbediende’ verwacht kan worden. Zijn in 1955 verschenen jubileumboek t.g.v. het honderdjarig bestaan van de juteweverij Ter Horst in Rijssen wordt in 2006 na bewerking opnieuw uitgegeven door Hein Roosink (1929-2012). Na of niet lang voor de verschijning van het boek, wordt Van Nimwegen ook door de met Ter Horst & Co nauw verbonden textielfirma Van Heek & Co uit Enschede gevraagd een boek te schrijven n.a.v. haar eeuwfeest in 1959. Het manuscript wordt uiteindelijk om onbekende redenen niet uitgegeven. Zoals er geen publicaties van Van Nimwegen bekend zijn voor de verschijning van het boek over Ter Horst, lijken er ook geen artikelen of boeken te zijn verschenen na het manuscript over Van Heek & Co.

Naast de vele andere raadsels is er ook het mysterie van Van Nimwegens werkwijze. Het lijkt erop dat hij niet alleen veel documenten heeft bestudeerd, maar ook dat hij met werknemers heeft gesproken. Een daarvan zal Hendrik Geerts zijn geweest: van 1923 tot 1952 Hoofd Timmerkamer bij Van Heek & Co. Geerts leverde vele bijdragen aan het bedrijfsblad de MIK en is jarenlang bezig geweest met het verzamelen van gegevens voor het beoogde jubileumboek. Met drie personen die van Nimwegen persoonlijk hebben gekend kon nog van gedachten worden gewisseld, een hulp in de huishouding, buurvrouw Hofman (nu 90 jaar) en iemand die brood bezorgde. Zij zijn het erover eens dat Van Nimwegen een kluizenaarsbestaan leidde en nooit contacten buiten de deur onderhield, hoewel hij waarschijnlijk door zijn vrouw in een rolstoel werd rondgereden. Hij schaamde zich bijzonder voor zijn toestand. Zijn vrouw was daarentegen zeer sociaal, wat tot bezoek van bijvoorbeeld de buren leidde.

Na het afbreken van de contacten over het manuscript over Van Heek & Co heeft Van Nimwegen nog 19 jaar geleefd. Hij overleed in 1979 in verpleeghuis ‘De Meulenbelt’ in Almelo en werd gecremeerd.

Auteur:  Bastiaan Willink

* Behalve de genoemde bankhistorici (en ook Douwe van der Werf heeft advies gegeven) hebben vooral in Rijssen veel mensen bij de half-gelukte speurtocht geholpen. Centraal stond Dick Poortman, secretaris van de Grietje en Jan ter Horst Stichting.