Het begon allemaal in 1867, toen de grossier en koffiehandelaar Herman Buisman uit Zwartsluis een 'Fabriek van gebrande Suiker' opzette. Dit product was rond 1800 ontstaan als toevoeging aan een nieuw soort koffie. Omdat keizer Napoleon de invoer van de originele koffie in Nederland had verboden, was deze vrijwel onbetaalbaar geworden. Een alternatief werd gevonden in de cichorei, gemaakt van de wortels van witlof. Deze surrugaatkoffie had echter een bittere smaak en daarom werd er gebrande suiker, 'koffiesijroop', aan toegevoegd. Ook voor de suiker werd overigens een nieuwe grondstof gevonden: de suikerbiet.

Buismans zoon Roelof maakte een verbeterd recept en vanaf 1905 werd het poeder, verpakt in kleine blauwe busjes met het opschrift Buisrnan's G.S. (Gebrande Suiker). Het werd een groot succes en in 1913 werd een nieuwe fabriek in gebruik genomen. In 1951 kreeg Buisman het predikaat 'Koninklijk'. Ondertussen bleef het recept uiterst geheim en werd het busje met het geelkoperen lepeltje erbij, vooral dankzij reclame en promotie, een begrip. 'Ook als u de allerbeste en lekkerste koffie gebruikt en de juiste fijnheid van malen toepast, dan ontbreekt er nog altijd dat kleine lepeltje Buisman's G.S. aan, dat precies het pittige smaakje aan uw voortreffelijke koffie geeft', aldus een receptenboekje van de hand van mevrouw Lotgering-Hillebrand. Er stond bijvoorbeeld ook in te lezen hoe een mokkacrème extra pittig kon worden gemaakt met Buisman's G.S., namelijk door deze toe te voegen aan: '100 g of zoutloze margarine, 100 g poedersuiker, 1 pakje vanillesuiker en 1 volle eetlepel zeer sterke koffie.' Vervolgens was het zaak de boter in een juist even verwarmde kom tot room te roeren, er al kloppende suiker, koffie en vanille aan toe te voegen en de crème even op te laten stijven.' Zo waren er nog veel meer recepten en ook tips, steeds met gebruik van Buisrnan's G.S.

Toch moest het bedrijf nieuwe wegen inslaan, toen in de jaren zestig de snelfiltermaling opgang begon te maken; en dat gelukte ook. De fabriek in Zwartsluis bestaat nog steeds en Buisman exporteert over de gehele wereld, maar het beroemde blauwe busje met de fameuze geur is sinds 1990 verdwenen.

(Uit: Mijn Stad Mijn Dorp, historisch tijdschrift Overijssel, 2011, no. 3)

Zie ook Wikipedia