Arke en Ferdinand Fransen. Twee namen in de reisbranche, die sinds jaar en dag onverbrekelijk met elkaar verbonden zijn. En nog altijd in één adem worden genoemd. Al is Arke al jaren geen zelfstandige reisorganisatie meer, sinds Ferdinand in 1995 zijn laatste pakket aandelen aan het Duitse Touristik Union International (TUI) verkocht. En met dochter Barbara in 1999 de laatste Fransen uit het bedrijf verdween.

Hoewel de namen Arke en Fransen heel nauw met elkaar verweven zijn, is niet Ferdinand Fransen de naamgever van de reisorganisatie. Die eer komt toe aan Frits Arke, die samen met Jan ten Barge in 1934 een busbedrijf begint in Enschede onder de naam Reisbureau Twenthe. Ferdinand Fransen gaat er in 1944, net van school, als 14-jarige aan de slag als vervanger van de zieke administratieve kracht Hennie Agterhuis. De jonge Ferdinand doet het zo goed, dat hij al snel wordt benoemd tot verkoopleider.

Als Arke en Ten Barge na verloop van tijd elk hun eigen weg gaan, begint eerstgenoemde, samen met Hennie Agterhuis en Ferdinand Fransen, het Reis- en Passagebureau Arke. Na het terugtrekken van Frits Arke in 1967 en het overlijden van Hennie Agterhuis in 1973 wordt Ferdinand Fransen enig eigenaar en het gezicht van het bedrijf. Onder diens bezielende leiding ontwikkelt Arke zich van een kleine touroperator, gespecialiseerd in busreizen, tot een grote allround reisorganisatie. In 1989 verkoopt Fransen 40 procent van zijn aandelen aan de Duitse reisorganisatie Touristiek Union International (TUI), zes jaar later doet hij de rest van het aandelenpakket ook van de hand. Onder de ‘TUI-paraplu’ blijft Arke als aparte merknaam overigens wel bestaan met onder meer winkels en de vliegmaatschappij ArkeFly. En de naam van Ferdinand Fransen blijft aan Arke verbonden, als op 15 april 2008 een Boeing 737 van ArkeFly naar hem wordt vernoemd ter gelegenheid van zijn 80ste verjaardag. Ter gelegenheid van die 80ste verjaardag verschijnt overigens ook de autobiografie ‘Tachtig jaar ontmoetingen’, waarin Fransen niet alleen een honderdtal personen beschrijft, die belangrijk waren in zijn leven, maar ook een verrassend en verhelderend (tijds)beeld schetst van de reisbranche, zijn geliefde Twente en van zichzelf.

Hoewel Ferdinand Fransen zijn werkzame leven goeddeels in dienst stelt van Arke, vindt hij toch nog tijd om maatschappelijk actief te zijn. Zo is hij van 1977 tot 1984 voorzitter van FC Twente. Niet bepaald de meest succesvolle periode van de Enschedese club. Zo moet Fransen – in zijn jonge jaren zelf een verdienstelijk voetballer – een aantal keren persoonlijk in de buidel tasten om FC Twente niet onder de schuldenlast van zo’n 2 miljoen gulden te laten bezwijken. Ook moet Fransen als voorzitter toezien hoe zijn club in 1983 degradeert naar de Eerste Divisie. Als eerste shirtsponsor en naamgever van het nieuwe stadion is Fransen met Arke jarenlang een belangrijke geldschieter geweest voor FC Twente. Het levert Fransen de bijnaam ‘Godfather van FC Twente’ op. Overigens beperkt Fransen zich met Arke als sponsor bepaald niet alleen tot ondersteuning van FC Twente. De naam van zijn reisorganisatie wordt jarenlang ook verbonden aan onder meer volleybalclub Pollux in Oldenzaal en zwemclub De Dinkel in Denekamp, maar ook sportevenementen als de Enschede Marathon, de FBK-games in Hengelo en het CSI in Geesteren.

In 2011 wordt het vermogen van Ferdinand Fransen door het blad Quote geschat op zo’n 66 miljoen euro. Nadat hij zijn volledige aandelenpakket aan TUI heeft verkocht, blijft Fransen met Agfra Holding actief als privébelegger in onder meer een vijfsterrenhotel met 18 holes golfbaan in Andalusië, een appartementencomplex op Gran Canaria en hotel-restaurant De Wilmersberg in De Lutte. Maar Fransen, die als kind bittere armoede kende, staat ook bekend als mecenas. Bijvoorbeeld middels het Fransen Fonds worden onder meer culturele projecten in Twente ondersteund. Zelf heeft hij daar over gezegd: ‘Een van de plezierige aspecten van geld is dat je er goede dingen mee kunt doen.’ Ferdinand Fransen wordt vanwege zijn verdiensten op economisch en maatschappelijk gebied in 2007 benoemd tot ereburger van Enschede. Een uitzonderlijke eer, die eerder enkel te beurt viel aan de oud-burgemeesters Ko Wierenga en Jan Mans.

Auteur: Ben Siemerink