Henny Hamhuis (1927-2011)


Henny Hamhuis werd op 14 april 1927 geboren in Almelo, waar zijn vader aanvankelijk kleermaker was. Later stichtte hij een confectiefabriek in Enschede. Henny moest vanwege de oorlog de ULO afbreken en werd ingezet als verkoper in het bedrijf van zijn vader. Maar in het aan de man brengen van overalls en manchester broeken zag hij niet zijn levensvervulling. Hij was meer geïnteresseerd in taal en boeken dan in werkkleding. Hij volgde de handelsavondschool , waar hij ook zijn toekomstige echtgenote Hannie de Banck leerde kennen. In 1946 verkreeg hij een aanstelling als leerling journalist bij de Vrije Twentsche en Achterhoekse Courant, de regionale editie van Het Parool voor Enschede en Hengelo. Gerard van het Reve sr. had er de leiding en Carel Enkelaar was chef-redactie en de directe baas van Henny. Al gauw kwam hij erachter dat hij toch iets anders wilde en vertrok hij naar Amsterdam om aan de universiteit hoorcolleges Taal en Letterkunde te volgen. Uit de manier waarop hij mogelijkheden vond om de kost te verdienen bleek toen al zijn creativiteit. Hij was secretaris van concertmeester Jo Juda van het Concertgebouworkest, schreef recensies van films en handelde in boeken, afkomstig uit boekenkisten die hij ongezien opkocht op veilingen. De boeken hadden, meestal ongelezen, staan pronken in de bibliotheken van Twentse textielfabrikanten. De mooiste boeken hield hij zelf, de overige verkocht hij aan antiquariaten.

In 1949 keerde hij terug naar Enschede om toch maar weer de professie van journalist op te pakken. Daarnaast begon hij teksten te schrijven voor revue- en cabaretgezelschappen. Zijn teksten bereikten ook Minjon, de jeugdomroep van de AVRO, waarop de AVRO hem aantrok als schrijver van hoorspelen voor de radio, die in die tijd zeer populair waren bij het luisterend publiek. Zo kwam hij in contact met de componisten Ruud Bos en Joop Stokkermans, voor wie hij teksten bij gecomponeerde melodieën bedacht. Zijn radio-ervaring was de reden dat reclamebureau De Zuil in Enschede hem graag wilde hebben. Voor hun grote klanten, zoals Friesche Vlag, Bolletje, California, Schuttersveld, Grolsch, Miele hadden ze plannen om te starten met radioreclames en daarbij kwam Hamhuis goed van pas. Hij werd er uiteindelijk creatief directeur. Het gezin verhuisde naar Usselo, een rustige plek, omgeven door natuur – Henny was een groot natuurliefhebber -, waar Henny zijn schaarse vrije tijd graag doorbracht. Hij was ook nogal druk op het moment dat Joop Stokkermans hem belde met het verzoek hem te helpen met een tekst voor een songfestivalliedje. In de paar uur die hij kon vrijmaken schreef Hamhuis de woorden voor Kleine kokette Katinka, waarmee De Spelbrekers het Nationaal Songfestival 1962 wonnen.

Eind jaren zeventig legde hij zich toe op het schrijven van gedichten in Twents dialect. In 1978 verscheen de dialectbundel Oonze volk, waarvan 10.000 exemplaren verkocht werden, heel veel voor een gedichtenbundel. Een jaar later verscheen de bundel Hèènig an. Daarna werd nog de verzamelbundel All’ns te hoope: wèèrk oet beukskes en heukskes uitgebracht. Ook publiceerde hij in Jaarboek Twente en in enkele tijdschriften. De kwaliteit van zijn dialectpoëzie werd onderkend door de dialectoloog en taalkundige Hendrik Entjes en later door dialectschrijver en dialectconsulent Gerrit Kraa. Een aantal van zijn gedichten of ‘versjes’ werden door Ben ten Donkelaar op muziek gezet en uitgebracht op een langspeelplaat.

Midden jaren tachtig liep het aantal opdrachten voor reclamebureau De Zuil terug. Het bedrijf met de grote naam werd zelfs verkocht aan een Amerikaanse firma en 1986 werd de zaak gesloten. Henny kwam in een mentale dip terecht, die twee jaar duurde. Tot hij de draad weer oppakte met het volgen – op zijn zestigste – van filosofiecolleges aan de UT Twente. Met veel plezier bezocht hij ook de studentenfeestjes. Na zijn pensionering verdiepte hij zich verder in de taalkunde. Hij vertaalde onder meer gedichten van Rainer Maria Rilke in het Nederlands. Deze gedichten werden in 2007 uitgegeven door AfDH uitgevers onder de titel Sieben Niedersaksisch. Het boekje ontving de Dagblad van het Noorden Streektaalprijs. In 1988 was hij mede-oprichter en sindsdien vele jaren voorzitter van de Stichting Literaire Manifestaties Enschede. Vele bekende Nederlandse schrijvers werden naar Enschede gehaald en vaak in de huiskamer van het echtpaar Hamhuis ontvangen. Henny Hamhuis overleed op 7 augustus 2011, nadat zijn gezondheidstoestand in vijf jaar tijd sterk achteruit was gegaan. In de reacties op zijn overlijden kwamen woorden als aimabel, creatief en bevlogen als typering vaak voor.

Tekst: Redactie van deze website
Geboren:   14-04-1927 Almelo
Overleden:   07-08-2011 Enschede
Echtgeno(o)t(e):   Hannie de Banck
Publicaties:   Bron: Henny is oet de tied/ door Hennie Talens In: Twentsche Courant Tubantia 20 augustus 2011 Werk van Henny Hamhuis onder pseudoniem Hennik van 'n Scheenken: Oonze volk. Enschede, Witkam, 1978. Hèènig an. Enschede, Witkam, 1979. All'ns te hoope. Enschede Van de Berg, 1987
Laatst bijgewerkt op:   06-03-2014