J.A. de Chalmot (1730-1801)


Jacques Alexandre de Chalmot, zoon van Aemilius Alexandre de Chalmot en Emilie Charlotte de Savois, werd geboren 1734 te Leeuwarden en is overleden te Kampen op 19 september 1801. Hij stamde uit een uit Frankrijk gevluchte Hugenoten-familie, waarvan de leden meestal militair van beroep waren, sommigen brachten het tot kamerheer van de stadhouder. Ook ging eerst in militaire dienst, waarin hij het tot vaandrig bracht in het eerste bataljon van generaal baron van Aylva. Na een paar jaar hield hij het militaire vak voor gezien. Gebruik makend van een militair pensioen zette hij zich aan de studie. De hogeschool in Franeker en een Openbare Leeszaal in Leeuwarden, die zijn weerga in het land niet kende, boden hem voldoende mogelijkheden tot studeren.

In 1758 vestigde hij zich als drukker en boekverkooper te Leeuwarden. Hij zette de zaak op naam van zijn toen tweejarige zoon Hendrik Aemilius, opdat deze hem op den duur gemakkelijk zou kunnen opvolgen. Toen deze daarin geen trek bleek te hebben en naar Indië vertrok, hief de Chalmot in 1777 de zaak op. Intussen was hij in 1771 gescheiden van zijn eerste vrouw Albertine Fransen en een jaar later hertrouwd met Maayke Asendorp. Hij vestigde zich te Kampen, waar hij een drukkerij begon. In 1782 overleed zijn tweede vrouw en een half jaar later huwde hij met Sara Wilhelmina van Laar, die in 1792 overleed. Twee van de drie huwelijken van De Chalmot kenmerkten zich door vele ruzies en beschuldigingen over en weer.

In Kampen ontplooide hij zich tot een vooraanstaand burger en verwierf hij de nodige bezittingen. Hij werd drie keer gekozen tot gildemeester en bezat meerdere landerijen in Kamperveen en Zalk. De Chalmot was een typische vertegenwoordiger van de Verlichting. Als drukker en uitgever was hij er op gericht zijn medemensen voor te lichten op het gebied van de nieuwste ontdekkingen van de wetenschap. Hij heeft dan ook veel encyclopedische werken laten verschijnen. Bijvoorbeeld Chomel's Algemeen huishoudelyk-, natuur-, zedekundig- en konstwoordenboek, later vermeerderd met een Vervolg… In zijn laatste levensjaren begon De Chalmot nog met de uitgave van een ander belangrijk naslagwerk, het Biographisch Woordenboek der Nederlanden, waarvan het 1e deel in 1798 verscheen. Bij zijn dood waren er 8 delen verschenen en was men gevorderd tot de letter D.

Belangrijk werk heeft De Chalmot ook verricht door zijn uitgave van rechtsbronnen en andere officiële stukken. Veel uitgaven hadden betrekking op Friesland, maar ook voor Overijssel zijn er door zijn toedoen belangrijke werken verschenen, zoals een door J.W Racer vermeerderde herdruk van Melchior Winhoff’s Landrecht van Averissel. De Overijsselsche Gedenkstukken van Racer zijn ook door De Chalmot uitgegeven en gedrukt. Aan het eind van zijn leven heeft De Chalmot veel werken uitgegeven op het gebied van eigentijdse geschiedenis. Bijvoorbeeld de 50-delige Verzameling van placaten, resolutien en andere authentieke stukken.

Veel meer werken zijn door hem uitgegeven en gedrukt, soms in samenwerking met collega-drukkers als Johannes Luchtmans, Frans de Does en Joh. Le Mair te Leiden. Verreweg de meeste van deze werken zijn in Overijsselse bibliotheken en archieven aanwezig. Met zijn dood in 1801 is ook de uitgeverij en drukkerij van De Chalmot ter ziele gegaan.

Tekst: Redactie van deze website
Geboren:   11-10-1734 Leeuwarden
Overleden:   19-09-1801 Kampen
Vader:   Aemilius Alexandre de Chalmot
Moeder:   Emilie Charlotte de Savois
Echtgeno(o)t(e):   Albertina Cornelia Fransen
Tweede echtgeno(o)t(e):   Sara Wilhelmina van Laar
Publicaties:   De drukker, uitgever en auteur Jacques Alexandre de Chalmot/ door C.N. Fehrmann In: Kamper Almanak 1964-1965, p. 233-262
Laatst bijgewerkt op:   15-11-2016