Philip Dirk baron van Pallandt (1889-1979)


Philip Dirk baron van Pallandt, die op 28 december 1889 werd geboren aan de Korte Vijverberg in Den Haag, had een oom in Ommen. Deze ongehuwde Rudolphus Theodorus baron van Pallandt bewoonde daar het landgoed Eerde. Hij was een druk bezet man, alleen al door het beheer van het huis en een tiental boerderijen. Bovendien was hij sinds 1910 gemeenteraadslid in Ommen, lid van Provinciale Staten en van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Ondertussen organiseerde hij regelmatig jachtpartijen en zo leerde hij ook zijn jonge neef Philip beter kennen. Die was dikwijls van de partij en ging zeer van het landgoed houden. Dankbaar aanvaardde de neef dan ook het landgoed dat hem toeviel, nadat de oom in 1913 plotseling was overleden. Het volgende jaar verhuisde de toen 23-jarige Philip naar Ommen. Ondanks zijn jeugdige leeftijd was hij al een man van de wereld, die veel had gereisd en had kennisgemaakt met verschillende culturen en levensbeschouwingen. En: hij was een idealist. Hij bewoog zich veel in kringen van wereldverbeteraars zoals de Idealisten Associatie, de Theosofie en de Quakers.

Aan zijn idealisme verbond hij soms vergaande consequenties. Toen hij bijvoorbeeld omstreeks 1920 in Londen kennismaakte met de wereldleraar Krishnamurti, was hij zo onder de indruk van diens woorden, dat hij hem zijn landgoed schonk. Omdat Krishnamurti geen persoonlijke bezittingen wilde, werd het landgoed ondergebracht in een stichting. Krishnamurti's Orde van de Ster bracht haar hoofdkwartier over naar kasteel Eerde. Duizenden volgelingen vanuit de hele wereld trokken sinds 1924 naar Om men, als daar Sterkampen werden gehouden. In 1929 hief Krishnamurti de Orde echter volkomen onverwacht op. De kampen werden voortgezet tot de Tweede Wereldoorlog. De Quakers -leden van een religieuze groepering met wortels in het christendom, die in 1934 in Eerde een internationale school hadden opgericht - moesten in de oorlog eveneens vertrekken.

In 1927 overleed Philips moeder Edith Sara Woodword. Het geld dat hij van haar erfde, bracht hij onder in een stichting, die daarmee vooral goed werk deed in de Ommer gemeenschap. De ‘Eerder Stichting’ bouwde het Edith-hofje aan de Koesteeg, met huizen voor de allerarmsten van Ommen. Ook bouwde de stichting het Edithhuis, dat werd gebruikt als kleuterschool, bibliotheek en badhuis.

Een beweging waarmee Van Pallandt zich, tot zijn dood op 1 november 1979 óók sterk verbonden voelde, de Scouting, is tot op de dag van vandaag actief aanwezig in Ommen. Philip Dirk baron van Pallandt was één van de eersten die werden geraakt door de idealen van Scouting, een nieuwe, omstreeks 1907 vanuit Engeland naar Nederland overgekomen, jeugdbeweging. Hij had een Engelse moeder met relaties in Scouting-kringen en kwam daardoor al vroeg in contact met de geestelijk vader van de beweging Lord Baden Powell. Van Pallandt werd zo een van de grondleggers van de Padvinderij in Nederland. Samen met anderen verzorgde hij voorlichtingsavonden en gaf hij leiding aan de Haagse Troep 2, die later de naam Van Pallandt-groep zou gaan dragen. Toen Baden Powell op 9 september 1911 tijdens een wereldreis de Nederlandse scouts toesprak, zorgde Philip voor de vertaling van de woorden van de voorman.

Vanaf 1913 stelde Philip een deel van zijn pas verkregen landgoed Eerde bij Ommen ter beschikking aan de padvinderij. Zo wilde hij handen en voeten geven aan de idealen van de nieuwe jeugdbeweging. Al snel nadien konden de padvinders gebruik maken van een terrein aan de weg van Ommen naar Den Ham, het latere Scouting Labelterrein. Het licht glooiende gebied met een oppervlakte van ruim twee hectare aan de oevers van de Regge werd binnen zeer korte tijd ook bij kampeerders populair; werden hier in 1920 nog 2.500 overnachtingen geboekt, in 1924 waren het er al 15.000. In die beginjaren konden de padvinders tevens gebruik maken van een boerderij aan de Koesteeg in Ommen; vooral voor trainingen van leidinggevenden, zoals de Gilwellcursussen voor het kader van de padvindersbeweging. Maar ook geestverwanten waren er welkom. De Italiaanse pedagoge Maria Montessori hield in 1938 aan de Koesteeg ijvoorbeeld een toespraak over haar opvoedkundige uitgangspunten en de vertaling daarvan naar jeugd en jongeren. Vanaf de jaren twintig werden de padvinders nóg meer naar Ommen getrokken. Ze kregen namelijk de beschikking over Gillwell Ada's Hoeve, die op 9 juli 1923 officieel werd geopend door hoofdverkenner J.J. Rambonnet.

In 1928 trouwde Philip met Wilhelmine Marie (Willy) Voorwijk. Zij was geboren in Nederlands-Indië. Toen zij tien jaar oud was, overleed haar vader, een legerofficier, en keerde zij met haar moeder terug naar Europa. In het gezin Van Pallandt op Eerde werden twee dochters geboren. Op 28 november 1930 zag Erin het levenslicht en op 21 februari 1933 Irthe. Beide baronessen groeiden op Eerde op en gingen er naar de school van de Quakers, waar zowel lager onderwijs als voortgezet onderwijs werd aangeboden. Beiden werden in hun kinderjaren ook lid van het Meisjesgilde van de padvinders aan de Koesteeg, waar hun kindermeisje Stiene Bouwman de akela was.

Erin bezocht na de oorlog het Baarns Lyceum, studeerde in Amsterdam wiskunde en werd daarna lerares wiskunde op de Internationale School Eerde. Zij trouwde in 1950 met Cornelis Oudshoorn, conrector van de school, en ging wonen op het landgoed. Irthe was creatief ingesteld en volgde een opleiding in de mode in Engeland en Parijs. Zij was jarenlang werkzaam in een hoedenatelier en trad op 30 augustus 1958 in het huwelijk met Charles Henri André de la Porte. Haar man was directeur van de technische groothandel Merrem & De la Porte. Ook zij gingen wonen op een deel van het landgoed, in de villa 'De Esch', ontworpen door de architect ir. H. Sangster in de stijl van de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright. Beide dochters van de baron wonen nog steeds op het landgoed Eerde en zijn nog immer betrokken bij de activiteiten van Scouting op Eerde.

Auteur: Hans J. Kobes

Geboren:   28-12-1889 Den Haag
Overleden:   01-11-1979 Ommen
Publicaties:   Philip van Pallandt op Wikipedia
Laatst bijgewerkt op:   10-04-2014