D.H. Wicherson (1856-1934)


Dirk Hendrik Wicherson werd geboren op 7 oktober 1856 te Steenwijk. Zijn ouders waren Jan Wicherson en Johanna Francina de Boer. Jan Wicherson was degene die in 1854 de grondslag legde voor de alom bekende houtzagerij annex houthandel 'de Eikel' aan het Steenwijkerdiep. Dirk Hendrik groeide van jongs af aan op in het genoemde bedrijf en volgde in september 1898 zijn in datzelfde jaar overleden vader op. D.H. Wicherson was daarvoor reeds op 24 november 1880 getrouwd te Steenwijk. Zijn echtgenote was Katharina Pieternella van Herpe, afkomstig uit Vledder. Uit dit huwelijk werden vijf kinderen geboren: vier dochters en een zoon.

Dirk Hendrik Wicherson, 'Hein' voor de intimi, was degene die de firma tot grote bloei bracht. Hoewel hij een zeer succesvol zakenman was, weerhield dat hem er niet van om reeds omstreeks 1900 als vooruitstrevende liberaal - anders dan de oudere liberalen van zijn tijd - zeer sociaalvoelend te zijn. Steeds vonden zijn personeelsleden, indien er problemen van welke aard ook waren, bij hem een willig oor en trachtte hij een passende oplossing te vinden. Hij was het ook die het landgoed 'De Bult', waarvan hij inmiddels eigenaar was geworden, openstelde voor het publiek. Hij was van mening dat niet alleen hijzelf en zijn familie van de uitgestrekte natuur rond Steenwijk moesten kunnen genieten. Zo nam hij ook regelmatig de krant mee naar zijn werk om er zijn personeel, dat toen nog voor een groot deel analfabeet was, tijdens de schafttijden uit voor te lezen. Hij achtte het van groot belang dat zijn personeel op de hoogte was van wat er in de wereld gebeurde.

Zo was hij van 7 september 1897 tot 7 september 1909 lid van de gemeenteraad van Steenwijk. Hoe zijn verhouding was tot zijn personeel moge blijken uit het feit dat hij kandidaat gesteld was voor de Werkmanskiesvereniging 'Eendracht' te Steenwijk. In zijn hoedanigheid als raadslid heeft hij zich ook zeer verdienstelijk gemaakt op het gebied van de nog vrij onontwikkelde gezondheidszorg in Steenwijk en heeft hij krachtig aangedrongen op verbetering van de ongezonde leefsituatie in de Steenwijker lagere scholen. Bovendien stelde hij een aantal kritische vragen bij het verlenen van de vergunning tot het openen van een wasserij van G. Spitzen aan het Dolderkanaal; hij maakte zich toen al grote zorgen over de lozing van eventueel verontreinigd afvalwater in het oppervlaktewater! Opvallend is ook dat hij zich, hoewel hij zelf houthandelaar was, in 1903 krachtig teweerstelde tegen het kappen van een aantal bomen aan de Meppelerweg. Hij was van mening dat het kappen van die bomen het stedeschoon niet bevorderde.

Als vooruitstrevend liberaal was hij ook zeer actief om het Steenwijker bedrijfsleven te stimuleren. Hij ondersteunde krachtig het initiatief van zijn collega-houthandelaar S. Tromp Meesters, toen die in 1892, mede namens 47 andere Steenwijkers, met het voorstel kwam tot het oprichten van een Steenwijker Kamer van Koophandel. Nadat in 1908 J.H. Tromp Meesters, destijds voorzitter van de Kamer van Koophandel, was overleden, volgde D.H. Wicherson hem op. Hij bekleedde deze functie tot 1922. In dat jaar ging de Steenwijker Kamer van Koophandel, samen met die van Hoogeveen en Meppel, op in de Kamer van Koophandel voor Drenthe.

In 1923 was D.H. Wicherson de initiatiefnemer tot de oprichting van 'Steenwijker Belangen', een vereniging die zich ten doel stelde de belangen van Steenwijk als centrum van nijverheid, midddenstand en toerisme te bevorderen. Mede op zijn initiatief werd er een begin gemaakt met de verbetering van het in zijn ogen verwaarloosde Steenwijkerdiep en de aanleg van het Kanaal Steenwijk-Beukers. Zijn aandeel in 'Steenwijker Belangen' is van zeer grote betekenis geweest voor de ontwikkeling van het Steenwijker bedrijfsleven en de middenstand in het algemeen. Die betekenis is tot op heden belangrijk gebleven. Vele jaren lang ook was hij voorzitter van de Nederlandse Protestantenbond, afdeling Steenwijk, aan de Kornputsingel. Het grote roosvenster in de voormalige kerk van deze Protestantenbond, nu de aula van 'De Laatste Eer', is een geschenk van hem.

Naast zijn vele maatschappelijke functies bezat hij nog een aantal commissariaten, zoals die van de ook mede op zijn initiatief opgerichte Eerste Steenwijker Kunst en Aardewerkfabriek, de ESKAF, in 1919, de Eerste Nederlandse Looi- en Extractfabriek te Steenwijk, de ENLEF, en Verkade te Zaandam. Verder was hij jarenlang president-commissaris van de Steenwijker Bank. Zijn vooruitziende blik kwam ook tot uiting, toen hij zijn stoommachine beschikbaar stelde voor de opwekking van electriciteit; dankzij D. H. Wicherson brandden de eerste gloeilampen in Steenwijk. Bovendien beschikte hij al over een eenvoudige 'automatische' telefoonverbinding tussen zijn woonhuis en zijn bedrijf: een telefoniste kwam er niet aan te pas.

Ook op het gebied van de kunst was hij actief: niet als actieve beoefenaar, maar als maecenas voor andere kunstenaars des te meer. Zo steunde hij vooral zijn schoonzoon W. Bogtman, die als oud-Steenwijker en glazenier te Haarlem enorme furore maakte. Hij was getrouwd met Dirk Hendriks dochter, Maria Grietje Geertruida. Voorbeelden daarvan zijn de nog altijd in Steenwijk aanwezige door Bogtman gemaakte schitterende glas-in-loodramen in onder andere de serre van D.H. Wichersons woonhuis aan de Komputsingel 12 en in het kantoor van Houthandel Wicherson aan het Steenwijkerdiep. Hoe D.H. Wicherson met zijn tijd meeging, bleek ook uit het feit dat hij zich op vergevorderde leeftijd, tot groot vermaak van menige toeschouwer, nog op een 'electrische fiets' voortbewoog.

Als er een Steenwijker is geweest die geprobeerd heeft zijn geboortestad te promoten, dan is het wel D.H. Wicherson geweest. Hij, de liberaal met zijn sterke gevoel voor sociale rechtvaardigheid, Ridder in de Orde van Oranje Nassau en een groot gevoel voor humor, overleed na een kortstondige ziekte op 26 april 1934 te Zwolle.

Auteur: drs. H. Spreen

Oorspronkelijk verschenen in: Stad en Wold: de gemeenten Steenwijk en Steenwijkerwold in de twintigste eeuw. Steenwijk : Hovens Gréve, 1999.
Geboren:   07-10-1856 Steenwijk
Overleden:   26-04-1934 Zwolle
Vader:   Jan Wicherson, ondernemer
Moeder:   Johanna Francina de Boer
Echtgeno(o)t(e):   Katharina Pieternella van Herpe
Laatst bijgewerkt op:   24-04-2014