Bernard Plegt (1904-1977)


Bernard Plegt werd in 1904 in Losser geboren. Zijn vader was hoofd van de lagere school en stuurde hem op 12-jarige leeftijd naar het klein-seminarie Culemborg. Hoewel de opleiding in Culemborg normaliter tot het priesterschap voerde haakte Bernard na zes jaar gymnasium af. Hij bekwaamde zich in het notariaat, maar dat werd geen succes. Uiteindelijk kwam hij in de collegebanken van de Rijks Universiteit Utrecht terecht en voltooide daar zijn rechtenstudie.

Aan het eind van de jaren dertig is hij manager (toen nog gewoon bedrijfsleider geheten) in het Oldenzaalse ziekenhuis 'Tot Heil der Kranken'. Na de tweede wereldoorlog krijgt hij in Wenen een baan aangeboden op het gebied van de advocatuur. Toen zijn koffers - bij wijze van spreken - al gepakt waren, kwam er een plaats vrij op de hoofdredactie van de Twentsche Courant. Hij koos voor de krant.

Het hoofdredacteurschap van de Twentsche Courant heeft een belangrijk deel van Plegts leven gevuld. Direct na de bevrijding zou er een eigen katholiek dagblad voor Twente verschijnen en de geboorte van deze krant moest bejubeld worden door alle katholieke gezinnen in deze streek. De pastoors stuurden vrijwilligers op pad om zoveel mogelijk abonnees te werven en niet zonder succes. Het gevaar bestond dat de krant een pastoorskrant zou worden, maar Plegt onderkende dat gevaar en was voorzien van een ‘dikke huid’ waarmee hij in voorkomende gevallen de gramschap van de heren geestelijken goed kon weerstaan. Plegt was mild in zijn oordeel en schuwde provocerende teksten. Schokkende artikelen van zijn hand zijn zeldzaam.

In het begin van de jaren zestig, toen de vernieuwing in het katholieke denken langzaam op gang kwam, raakte Plegt verzeild in een heftig meningsverschil met de Twentse geestelijkheid. Toen de katholieke landelijke pers de film ‘Zo begint het leven’ volledig afkraakte werd Plegt nieuwsgierig en ging de film zelf bekijken. Met de beste wil van de wereld kon hij er geen kwaad in ontdekken en gaf dat ook als zijn mening in de krant. Tot grote verbazing en ergernis van de Twentse geestelijkheid die de banvloek over hem uitsprak. Er werd een speciale bijeenkomst belegd om de hoofdredacteur tot de orde te roepen. Het pakte anders uit. Voordat de vergadering begon, vroeg Plegt aan de verzamelde geestelijken wie van hen de film zelf had gezien. Toen bleek dat niemand de film had gezien pakte Plegt zijn jas en vertrok, het illustere gezelschap in ontredderde toestand achterlatend.

De grote verdienste van Plegt is geweest dat hij zijn band met Twente zichtbaar heeft gemaakt in de krant. Hij wist mensen te binden en te motiveren maar bovenal een pioniersmentaliteit aan te kweken waardoor de Twentse Courant kon uitgroeien tot een volwassen regionaal dagblad. Soortgelijke opmerkingen kunnen gemaakt worden met betrekking tot het Jaarboek Twente, waarvan Plegt vanaf de start in 1962 tot zijn dood in 1977 eindredacteur was.

In 1969 neemt hij afscheid van de krant maar komt na enkele jaren terug op de voorpagina, met elke dag een Twentse spreuk. Sommige zijn erg oud en authentiek maar het merendeel is zelf bedacht. Hij moet er enkele duizenden gemaakt en verzameld hebben. Met zijn Twentse spreuken heeft Plegt voor zichzelf een monument gebouwd, aldus Herman Haverkate in het Jaarboek Twente 1979. Datzelfde geldt voor zijn in dialect geschreven verhalen waarvan er enkele zijn gepubliceerd in het Jaarboek Twente en het grootste deel is uitgegeven in boekvorm onder de titel ‘Oet et oale doarp’. In twee delen gaat Bernard Plegt door het oude Losser, dorp van zijn jeugd.

Op 30 november 1977 kwam er door een verkeersongeluk een abrupt einde aan het leven van een man die veel heeft gedaan voor de bewustwording van de Twentse taal en cultuur.

Auteur: G.W.Th. van Slageren (Historische Kring Losser)
Geboren:   29-08-1904 Losser
Overleden:   30-11-1977 Enschede
Echtgeno(o)t(e):   Bertha Helena Kamphuis
Publicaties:   Door Bernard Plegt: Oet et oale doarp, deel 1 en 2 (verhalen in dialect). 1972. Artikelen in Jaarboek Twente. Over Bernard Plegt: Bernard Plegt, een Twentenaar / door Herman Haverkate In: Jaarboek Twente 1979
Laatst bijgewerkt op:   10-04-2014